सुरेश रावल

नेपालको समकालीन साहित्यिक र पत्रकारिता जगतमा सविन प्रियासन एउटा चर्चित र सम्मानित नाम हो । बहुआयामिक प्रतिभाका धनी प्रियासनले हालसम्म १२ वटा पुस्तक प्रकाशित गरिसक्नु भएको छ, जसमा उपन्यास, कविता, निबन्धजस्ता विधा समेटिएका छन् । साहित्यिक यात्रा, पत्रकारितामा समर्पण र समाजसेवामा अग्रसर भएर अघि बढ्नुभएका प्रियासनको ११ औं औपन्यासिक कृति कडी हालै प्रकाशनको तयारीमा छ । यस लेखमा हामी उहाँको व्यक्तित्व, साहित्यिक योगदान, सामाजिक दृष्टिकोण र कडी उपन्यासको महत्वबारे चर्चा गर्नेछौं ।
सविन प्रियासन ः जीवन र साधना ः
–सविन प्रियासन, नेपाल पत्रकार महासंघका केन्द्रीय सचिव हुनुहुन्छ । यसअघि उहाँ राप्ती साहित्य परिषद्को केन्द्रीय महासचिवको जिम्मेवारी समेत सम्हालिसक्नुभएको छ । साहित्यकारका रूपमा मात्रै होइन, उहाँको पहिचान पत्रकारिता र सामाजिक अभियन्ताको रूपमा पनि छ । उहाँ दाङको घोराहीबाट प्रकाशित गणतन्त्र राष्ट्रिय दैनिकका प्रकाशक तथा प्रधानसम्पादक हुनुहुन्छ ।
पत्रकारिताको माध्यमबाट समाजको आवाज बुलन्द पार्दै आउनुभएको प्रियासनले लामो समयदेखि साहित्य सिर्जना पनि निरन्तर गर्दै आउनुभएको छ । उहाँका दर्जनौं केन्द्रीयस्तरका पुरस्कार र सम्मानहरूले उहाँको योगदानलाई प्रमाणित गर्छन् । उहाँ त्रिभुवन नगर जेसीजले प्रदान गर्ने ‘दाङ उत्कृष्ट युवा पुरस्कार’का प्रथम बिजेता हुनुहुन्छ । राष्ट्रपतिबाट विभूषण पाउनुभएको उहाँको योगदान देशकै लागि गौरवको विषय बनेको छ ।
साहित्यमा प्रियासनको योगदान ः
–प्रियासनको साहित्यिक यात्रा बहुआयामिक छ । उहाँका रचनामा प्रायः समाजको यथार्थ चित्रण पाइन्छ । प्रेम, पारिवारिक जीवन, समाजका विकृति, गरिबी, संघर्ष र विस्थापनका कथा उहाँका रचनामा केन्द्रित हुने गरेका छन् । उहाँको लेखनशैली सरल, स्पष्ट र जनजीवनसँग नजिकको अनुभूति दिने खालको छ । उहाँले जीवनका भोगाइहरूलाई कथा–कवितामा सजिलै उतारिदिनुहुन्छ, जसले पाठकको मनमा गहिरो प्रभाव पार्छ ।
कडी उपन्यास पनि उहाँको यस्तै प्रयासको अर्को उदाहरण हो । यस उपन्यासमार्फत् उहाँले वैदेशिक रोजगारीले नेपाली समाजमा पारेको असर, पारिवारिक विछोड र त्यसको समाधानतर्फको बाटो प्रस्तुत गर्नुभएको छ ।
कडी उपन्यास–विषयवस्तु र महत्व ः
सामाजिक यथार्थको गहिरो चित्रण गर्ने यो उपन्यास वैदेशिक रोजगारका कारण उत्पन्न समस्यामा केन्द्रित छ । नेपाली समाजमा वैदेशिक रोजगार एउटा प्रमुख पाटो बनेको छ । हजारौं नेपाली युवाहरू रोजगारीका लागि विदेशिएका छन् । यो क्रमले मुलुकभित्रको पारिवारिक संरचना, सामाजिक जीवनशैली र आर्थिक सन्तुलनमा ठुलो प्रभाव पारेको छ । यही यथार्थलाई आधार मानेर प्रियासनले कडी उपन्यासको कथा बुन्नुभएको छ ।
उपन्यासमा विदेशिएका युवाहरूले कमाएको पैसाले समाजमा देखिएको आर्थिक समृद्धि झल्किए पनि यसको विपरित पारिवारिक विछोड र सम्बन्ध विच्छेदजस्ता समस्याले घर–परिवारलाई भत्काइरहेको तितो यथार्थ प्रस्तुत गरिएको छ । उपन्यासले देखाउँछ, कसरी देशको जनशक्ति विदेशिएका कारण मुलुकभित्रको विकास अवरुद्ध हुन्छ । साथै, यसबाट निस्किने उपायका रूपमा स्वदेशमै रोजगारी सिर्जना गर्ने र आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माण गर्ने खाका पनि उपन्यासले कोरेको छ ।
प्रेम, करुणा र देश विकासको खाका ः
–कडी उपन्यासमा पारिवारिक प्रेम र करुणाको विषयवस्तुलाई पनि गहिराइपूर्वक चित्रण गरिएको छ । परदेशिएका युवाको अभावले घरमा आमाबाबु, श्रीमती, छोराछोरीका जीवनमा पार्ने असरले उपन्यासलाई मार्मिक बनाएको छ । पात्रहरूको संवेदनशीलता र आत्मसंघर्ष पाठकको मन छोने खालको छ ।
तर उपन्यास केवल करुणा र विछोडको कथा मात्र होइन । यसले सकारात्मक सोच पनि बोकेको छ । वैदेशिक रोजगारले ल्याएको समस्याबाट कसरी देशलाई बाहिर निकाल्न सकिन्छ भन्ने प्रश्नलाई उपन्यासले उठान गरेको छ । उत्पादनमूलक र आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र निर्माणको आवश्यकता, सीप विकास र रोजगारी सिर्जनाको महत्व उपन्यासले औँल्याएको छ । यस अर्थमा, कडी केवल पारिवारिक करुणाको कथा होइन, देश बनाउने खाका पनि हो ।
सामाजिक अभियन्ता–प्रियासनको अर्को पाटो ः
–साहित्य र पत्रकारिता बाहेक सविन प्रियासन सामाजिक अभियन्ताका रूपमा पनि परिचित हुनुहुन्छ । उहाँ ‘घोराही बनाऔं अभियान’ का संयोजक हुनुहुन्छ । यस अभियानमार्फत् घोराहीको समग्र विकासका लागि हरित विकास, वातावरण संरक्षण, सरसफाइ र सामाजिक सचेतनाको क्षेत्रमा काम भइरहेको छ । सामाजिक सेवाका यी पक्षहरूले प्रियासनको व्यक्तित्वलाई अझै उजिल्याइदिएका छन् ।
उहाँको समाजप्रतिको यो प्रतिबद्धता उहाँका साहित्यिक रचनामा पनि देखिन्छ । उपन्यासका पात्रहरूमा उहाँको अनुभूति र समाजप्रतिको चिन्ताले गहिरो प्रभाव छोडेको देखिन्छ । यसले उहाँलाई अरू साहित्यकारभन्दा फरक बनाउँछ ।
पत्रकारिता र साहित्यको संगम ः
–सविन प्रियासनको अर्को विशेषता भनेको पत्रकारिता र साहित्यलाई सँगसँगै अघि बढाएको देखिन्छ । उहाँले पत्रकारिताबाट सामाजिक यथार्थको आवाज बुलन्द पार्नुहुन्छ भने साहित्यिक रचनाबाट ती समस्यालाई भावनात्मक र सांस्कृतिक रूपमा प्रस्तुत गर्नुहुन्छ । दाङमा प्रकाशित गणतन्त्र राष्ट्रिय दैनिक का प्रधानसम्पादकका रूपमा उहाँले निष्पक्ष पत्रकारितालाई आफ्नो धर्म मानेर अघि बढ्नुभएको छ । उहाँका सम्पादकीय र विश्लेषणात्मक लेखहरूले पनि पाठकको ध्यान खिचेका छन् ।
यसरी, पत्रकारिता र साहित्यको संगमले उहाँलाई समाजको प्रतिनिधि आवाजका रूपमा स्थापित गरिदिएको छ ।
पुरस्कार र सम्मान ः योगदानको प्रमाण
–सविन प्रियासनको योगदानलाई राष्ट्रिय स्तरमै सम्मान गरिएको छ । उहाँले राष्ट्रपति विभूषण पाउनुभएको छ, जुन एक ठूलो सम्मान हो । साथै, उहाँलाई दर्जनौं केन्द्रीयस्तरका पुरस्कार र सम्मान प्राप्त छन् । यसले उहाँको लेखनीको गम्भीरता र समाजप्रतिको प्रतिबद्धतालाई पुष्टि गर्छ ।
सविन प्रियासनको साहित्यिक यात्रा, पत्रकारितामा योगदान र सामाजिक सेवाको क्षेत्र तीनै पाटोले उहाँलाई बहुआयामिक व्यक्तित्वको रूपमा चिनाउँछ । उहाँको नयाँ उपन्यास कडी पनि यिनै मूल्य र प्रतिबद्धताको प्रतिबिम्ब हो । वैदेशिक रोजगारीको पृष्ठभूमिमा पारिवारिक करुणा, प्रेम र देश विकासको सपना बुनेको यो उपन्यास केवल मनोरञ्जनात्मक होइन, चेतना जगाउने कृति बन्नेमा शंका छैन ।
आजको नेपाली समाजमा वैदेशिक रोजगारका कारण पारिवारिक विछोड, सामाजिक विकृति र आर्थिक संकट झेलिरहेका हजारौं परिवारहरूको कथा कडी मा जीवन्त रूपमा देखिन्छ । यसैगरी, समाधानको बाटो खोज्ने उपन्यासकारको दृष्टिले पाठकलाई आशावादी बनाउँछ ।
हामीलाई विश्वास छ, सविन प्रियासनको यो कृति नेपाली साहित्यमा महत्वपूर्ण योगदान सिद्ध हुनेछ । उहाँको साहित्यिक यात्रा र सामाजिक चेतना आगामी पुस्तालाई पनि प्रेरणा दिनेछ । यसरी, सविन प्रियासन र उहाँको उपन्यास कडी नेपाली साहित्य र समाजको सेतु बन्न सकोस् । अन्तमा, पढ्नेक्रममा भावनामा डुबाएर आँशु बगाउन सफल, जिन्दगीमा केही गर्छु, गर्न सक्छु भन्ने सिकाउन सफल, परिवारलाई एकताबद्ध बनाउनुपर्छ भन्न सफल, मुलुक, जिल्ला, आफ्नो गाउँठाउँ बनाउनुपर्छ भनेर अनेकन उपाएको खोजी गर्न सफल कडी उपन्यास र सविन प्रियासनको सफलताको समेत कामना गर्दछु ।